Parkinson hastalarının ilaç tedavilerine ek olarak beden hareketleri çalışmaları ileri derecede yarar sağlar. Hareketlerin yavaşlığı, kasların sertliği ve duruş ve dengeyi koruyan reflekslerin azalması hastanın hareketliliğini ve yaşam kalitesini bozmaktadır.
Fiziksel olarak zinde olan hastaların uzun hastalık seyriyle daha iyi başa çıktıkları bilinen bir gerçektir. Egzersizin, yapılabildiği ölçüde, özellikle kas sertliği ve hareket yavaşlığı üzerine olumlu etkisi nedeniyle hastanın kendisini daha iyi hissetmesine katkısı vardır. Bilindiği gibi, kullanılmayan kasların zamanla kitlesi azalır ve boyu kısalır (kontraktür), dolayısıyla vücudun kas yapısının korunması için egzersiz yapmak zorunludur.
Parkinson Hastalığında Bilinçli Egzersizin Önemi Nedir?
Parkinson hastalarının ilaç tedavilerine ek olarak beden hareketleri çalışmaları ileri derecede yarar sağlar. Hareketlerin yavaşlığı, kasların sertliği ve duruş ve dengeyi koruyan reflekslerin azalması hastanın hareketliliğini ve yaşam kalitesini bozmaktadır.
Fiziksel olarak zinde olan hastaların uzun hastalık seyriyle daha iyi başa çıktıkları bilinen bir gerçektir. Egzersizin, yapılabildiği ölçüde, özellikle kas sertliği ve hareket yavaşlığı üzerine olumlu etkisi nedeniyle hastanın kendisini daha iyi hissetmesine katkısı vardır. Bilindiği gibi, kullanılmayan kasların zamanla kitlesi azalır ve boyu kısalır (kontraktür), dolayısıyla vücudun kas yapısının korunması için egzersiz yapmak zorunludur. Benzer biçimde, eklemlerin her gün normal hareket menzilinde hareket ettirilmeleri gereklidir, aksi takdirde kullanılmayan bir eklemi kuşatan bağ dokusu sertleşir ve eklem hareket yeteneğini kaybederek kalıcı biçimde işlev kaybına uğrar. Böylece düzenli kas faaliyeti kasları ve eklemleri korur, ayrıca kalbin çalışmasına, kan dolaşımına ve akciğerlerin havalanmasına da katkıda bulunur.
Egzersiz yapılmasının, yaşla birlikte oluşma riski artan kemik erimesi/kırık riskinin azaltılmasında, hareketsizliğin neden olduğu zararlı etkilerin giderilmesinde, psikolojik etkilenmenin azaltılması gibi birçok durumda faydalı etkisi olduğu bilinmektedir. Düzenli beden hareketleri yapan Parkinson hastalarında kabızlık azalır, böbrekler, idrar yolları ve mesane daha iyi çalışır. Öte yandan fiziksel faaliyet zihin için de iyidir. Kaslardaki gevşeme ve rahatlama fikirlerin olumlu yönde değişmesine de yol açar. Beden hareketlerinden sonra mutluluk hissi, kendini iyi hissetme duyguları kişiye hakim olur. Son yıllarda yapılan çalışmalarla yoğun bir egzersiz programının iyi bir antidepresan etkiye sahip olduğu, hareketsizliğin ise Parkinson bulgularını şiddetlendirdiği gösterilmiştir. Egzersiz yapmayan hastalarla karşılaştırıldıklarında, düzenli beden hareketleri yapan Parkinson hastalarının daha iyi düzeyde bilişsel işlevlere (kognitif) ve daha bağımsız hareket edebilme (yürüme, denge vb.) yeteneğine sahip oldukları görülmektedir. Egzersiz çalışmalarının anlamlı yarar sağlayabilmesi için bir düzen içinde tekrarlanarak sürdürülmesi de oldukça önemlidir.
Parkinson Hastalığında Neden Egzersiz Yapılmalı?
Parkinson hastaları hareketlerini planlama, başlatma ve devam ettirmede yavaşlık yaşarlar. Bu hareketlerdeki yavaşlama da günlük yaşamdaki en basit işleri bile yapmasını güçleştirir. Bu nedenle ritim eşliğinde ardı sıra olan koordinasyon egzersizleri yapmak gerekir.
Sonuç olarak; egzersizler, Parkinson hastalarının günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılığını azaltacak ve yaşam kalitesini arttıracaktır.
EGZERSİZ PROGRAMINA NE ZAMAN BAŞLANMALIDIR?
Parkinson tanısı almış tüm hastalar için tek “bir egzersiz reçetesi” yoktur. Yapılacak olan hareketlerin türü (denge, koordinasyon, güçlendirme gibi) ortaya çıkan belirtilere ve fonksiyonel kayıplara bağlı olarak düzenlenmelidir.
EGZERSİZLERİ NE KADAR YAPMAK GEREKİR?
Fizyoterapist tarafından önerilen egzersizlerin her gün düzenli olarak, hekimin önerdiği şekilde yapılması, hastaya son derece zindelik kazandırır. Özellikle sabah yataktan kalkar kalkmaz yapıldığında gün boyu daha fazla hareketlilik kazanılır. Tıbbi açıdan egzersiz için risk oluşturacak bir durumun olmaması önemlidir.
Parkinson Hastalığında en önemli şey, hastalığa özel egzersizleri düzenli ve çok tekrarlı (hekimin öngördüğü sayı ve şekilde) olarak yapmaktır. Her gün egzersizleriniz için kendinize zaman ayırmanız önemlidir. Egzersiz ve günlük tekrar sayısı kademeli olarak arttırılmalıdır.
Egzersizler güvenli bir ortamda yapılmalıdır. Kaygan zeminlerden, zayıf ışıklardan, halılardan ve diğer potansiyel tehlikelerden kaçınılmalıdır. Egzersizler yapılırken kötü hissedilmesi durumunda durup ara verilmelidir.
